SCHOTSE HOOGLANDERS

Wie nu denkt aan kilts, doedelzakken, whisky en blote knietjes komt bedrogen uit, want het gaat hier om het runderras de Schotse hooglanders die van oorsprong vooral in het westen van Schotland en de Hebriden-eilanden voor de westkust voorkwamen, het ras stamt af van een klein Keltisch rund.

Dit runderras wordt in natuurgebieden het jaar rond als grote grazer ingezet om de verruiging tegen te gaan, dit kan ook gebeuren door jaarlijks te maaien en te kappen maar dat verstoord de natuur en is uiteraard zeer arbeidsintensief. Ook in het Lauwersmeergebied, wat in november 2003 de status van Nationaal Park heeft gekregen heeft Staatsbosbeheer dit ras ingezet alsmede de konikpaarden, de verruiging is hiermede niet geheel onder contrôle maar het scheelt heel wat werk. Het Lauwersmeergebied is inmiddels uitgegroeid tot een belangrijk natuurgebied dat van grote waarde is voor Nederland, vooral door de zeldzame (natte) duinvegetaties, de enorme vogelrijkdom en natuurlijk de vlinders en andere insecten. Veel mensen worden afgeschrikt door de Schotse hooglanders omdat ze enorme hoorns hebben die er toch wel gevaarlijk uitzien, maar niets is minder waar en de Schotse hooglanders zijn eerder bang voor mensen dan andersom.

  Het is dan ook een lust om over het hek te klimmen en heerlijk tussen deze dieren rond te lopen. Vorige week zondag heb ik dat dan ook gedaan met Gabe, Boukje en de kinderen en we hebben er allemaal van genoten. Het was enigszins heïg, zodat de foto’s niet al te scherp zijn geworden, maar de dieren zelf zijn goed te zien. Een volwassen stier weegt 800 kilo en de koe 500 kilo, zodat er heel wat ronddenderd over het gebied. De hoorns verschillen net zoals de kleuren nogal wat, normaal horen bij de stieren de hoorns naar achteren te krullen en bij de koe recht overeind te staan, maar zoals ook op de foto’s te zien is gaat dat lang niet altijd op. Ook de kleuren variëren van roodbruin, zwart tot crèmekleurig. De vacht bestaat uit twee lagen, in de zomer is de onderlaag niet zo dik maar in de herfst groeit er een dikkere laag voor de winter. Dit soort is bijzonder goed geschikt voor het klimaat en de ruige omstandigheden in de West-Highlands, omdat er daar veel regen, een sterke wind en weinig om te grazen is ze worden daar "Highland Cow" genoemd.

Op het ogenblik zijn er meer Schotse hooglanders buiten Schotland dan in Schotland, daar zijn het nu vooral de schapen die er grazen. Vroeger was er vooral vee in de Highlands die werden gefokt om hun vlees en werden verkocht in de Schotse Lowlands en Engeland. De Schotse Hooglanders van de eilanden voor de Schotse westkust begonnen hun lange tocht naar de markt, door te zwemmen van eilanden naar het vasteland, o.a. naar Mull nabij Croig "Port-na-Ba", Gaelic voor "haven van het vee". De markten van Crieff en Falkirk waren slechts een tijdelijke stop want daarna begon de tocht, tot zelfs Londen aan toe.

De begeleiders waren de "drovers" die hun vee, ook wel "kyloes" genoemd, wekenlang begeleiden door vaak onherbergzaam gebied.

The Pass of the Cattle

‘The men they gather’

‘And create such a stir.’

‘With dogs by their side,’

‘The cows of the field…’

‘They come from the Hills and Glens.’

‘To climb Bealach na Ba…’

‘The pass of the Cattle.’

Bealach na Ba, de "Bergpas van de Runderen" is één van de spectaculairste routes in Schotland en is met 626 meter hoogte, de hoogste voor auto’s toegankelijke bergpas in Groot-Brittannië. De bergpas start in Applecross en loopt naar Tornapress. De Schotse hooglanders kunnen zich het jaar door prima redden in de Nationale Parken, alleen in strenge winters moeten ze wel eens worden bijgevoerd. Wie dus eens wil genieten van de schoonheid van de natuur raad ik aan om eens een kijkje te gaan nemen in het Lauwersmeergebied en dan natuurlijk de camera niet vergeten, want naast de Schotse hooglanders en de konikpaarden zijn er bijzondere bloemen, heel veel vogels, vlinders, insecten en prachtige vergezichten te bewonderen.