Archive for the ‘mythen’ Tag

Sinterklaas, Sint Nicolaas, San Nicola, werkelijkheid en legenden, 1 december 2012.   29 comments

Het is alweer bijna de avond van Sinterklaas en dat is te merken ook, het is ondanks de recessie toch best wel druk in de winkels en er wordt toch wel weer aardig wat uitgegeven, de brave man met baard en mijter die wij ieder jaar zagen aankomen in Nederland was altijd Bram van der Vlugt en die heeft zijn mijter aan de kapstok gehangen en gaat van zijn pensioen genieten en of dat nu in Turkije, Spanje of in Nederland is dat maakt niets uit, voor mij was hij de echte enige Sinterklaas. De eerste Sinterklaas is een samenraapsel van een bisschop die echt heeft bestaan en van sagen, mythen en legenden vandaar dat ik de foto van mezelf van de goed heiligman maar in glas en lood heb omgezet.

Glas in lood, Sinterklaas

De tradities van het Sinterklaasfeest zoals wij dat kennen gaan terug tot Nicolaas van Myra, hij was geboren in Patara te Lycië dat tegenwoordig in Turkije ligt, maar in het jaar 280 bij het toenmalige Byzantijnse Rijk hoorde. Later werd hij bisschop van Myra, de hoofdplaats van Lycië. Hij stierf op 6 december 342 en is pas veel later heilig verklaard. Na een inval van de Moslims in het gebied werden zijn stoffelijke resten in 1087 gestolen en door zeelieden naar Bari (Zuid-Italië) gebracht, hoezo “Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan?” De stoffelijke resten van Sint Nicolaas liggen in de crypte van de Basiliek van Sint-Nicolaas in Bari en San Nicola is tevens de beschermheilige van de stad. In Bari wordt zijn feest uitbundig gevierd op 6, 7 en 8 mei en toch is het dezelfde Sinterklaas die wij op 5 en 6 december gedenken. Nicolaas is ook een heilige bij de Oosters-orthodoxe kerken en niet alleen van het Rooms-Katholieke geloof.

graf van Sinterklaas in de crypte v.d. San Nicola basiliek in Bari

Foto van internet. Het graf van Sint-Nicolaas in Bari

San Nicola

Foto van internet. Dit was San Nicola en die zag er toch wel anders uit dan wij hem kennen en blank was hij ook niet bepaald. Sint-Nicolaas is de beschermheilige van apothekers, prostituees, boogschutters, kinderen, ongehuwde vrouwen, kooplieden, studenten, geliefden, slagers, dieven, moordenaars, piraten en ga zo nog maar even door Knipogende emoticon Veel havensteden hebben Sint-Nicolaas als beschermheilige o.a. Amsterdam, Odijk (Nederland), Tuggen (Zwitserland), Sint-Niklaas, België en Aberdeen in Schotland, veel steden hebben ook wapens met Sint-Nicolaas, kortom niemand kan om deze heilige heen. In Friesland is zelfs een dorp dat Sint Nicolaasga (Sint Nyk in het Fries) heet en dan ook een Sint-Nicolaaskerk heeft, de bouw werd pas gestart in 1885 daarvoor werden katholieke diensten gehouden in een schuilkerk, ook van dit dorp is Sint-Nicolaas de beschermheilige en het “ga” achter Nicolaas zal wel afstammen van gea (namen uit de Griekse en Romeinse mythologie) en niet van weg gaan.

Sinterklaas thuis

Foto van internet. De mijter kan af en geen Zwarte Piet te bekennen in het optrekje van de Sint.

Er zijn heel veel legenden over Sint-Nicolaas als beschermer van kinderen. Er is de legende van de drie schoolkinderen die door een herbergier werden gedood maar door Sint-Nicolaas weer tot leven werden gebracht. de legende van de drie arme dochters die door de gulle giften van Sint-Nicolaas konden trouwen, zo bestaat ook de legende van “Het kind in het bad” Een moeder was haar kind aan het wassen in een kuip, om het water niet snel te laten afkoelen had ze de kuip op het vuur gezet, maar toen ze de kerklokken hoorde luiden herinnerde ze zich dat op deze dag Nicolaas de nieuwe bisschop zou worden ingehuldigd en ze snelde naar de kerk. Ineens dacht ze met grote schrik dat ze vergeten was de kuip met haar kind van het vuur te halen, toen ze thuis kwam zag ze dat het kind in het bad zat te spelen, Nicolaas had een wonder verricht, het water was niet gaan koken en het kind was niet verbrand.

Sinterklaas legende

Foto van internet. Ook is er de legende van de storm, Nicolaas werd aangeroepen door zeelieden omdat hun schip zinkende was tijdens een zware storm, Sint-Nicolaas verscheen en bracht de storm tot bedaren en hier zijn we aangekomen bij een overeenkomst, ook Christus zou een storm tot bedaren hebben gebracht. Uit de Germaanse mythologie zijn veel zaken die in verband worden gebracht met het Sinterklaasfeest, bij de Germanen was de Wilde Jacht (ook wel Wilde Heir of Heer genoemd) in de oude tijden was dit de benaming van een bovennatuurlijk verschijnsel, een spookachtige jachtgroep te paard (het paard van Sinterklaas) raasde door de lucht en de verschijning werd gezien als voorbode van naderend onweer. Het verschijnsel deed zich voornamelijk voor tijdens de joelfeesten, de Germaanse zonnewendefeesten rond de kortste dag van het jaar. Waarschijnlijk waren er ook nog verschijningen later in de winter, tot aan de Germaanse lentefeesten, sinds christelijke tijden was dit dan ruwweg de periode tussen Kerstmis en Pasen. In de Germaanse mythologie was de leider van de jachtgroep vaak Wodan, maar ook andere mythologische of legendarische figuren kwamen voor als leider van de Wilde Jacht. (Sinterklaas, leider ter paard?).

De wilde jacht

Foto van internet. De Wilde Jacht.

Elementen uit de Wilde Jacht zijn later in de Sinterklaaslegenden verwerkt. De zak van Sinterklaas heeft veel overeenkomsten met het zogenaamde berispingsrecht van de Germaanse krijgersbonden, die een opvoedende en corrigerende taak in de gemeenschap hadden, het dodenleger van zwarte krijgers kan model hebben gestaan voor de Zwarte Pieten. Het zou tevens verklaren waarom Sinterklaas over de daken rijdt en pakjes in de schoorsteen gooit, in de winter als de haardvuren branden is dit toch opmerkelijk en geen voor de hand liggende plaats, maar offers werden in een vuur gegooid en dat kan de oorzaak geweest zijn dat pakjes als offers werden beschouwd en niet als cadeautjes. Het merendeel van de Europese volkeren werd pas gekerstend in de middeleeuwen, maar door de kerstening waarbij alle goden van de z.g. heidenen werden verboden zijn alle tegenwoordige feesten terug te voeren naar de oude tijden.

Bram van der Vlugt, sinterklaas

Foto van internet. Met de hervorming van de katholieke feestkalender van 1969 werd Nicolaas als officiële heilige geschrapt en misschien kunnen we hem dan ook nu maar beter weer NICOLA noemen maar het “Sint” kan toch met geen mogelijkheid overal weggehaald worden. Iedereen die het Sinterklaasfeest viert een heel prettige avond gewenst.     

Advertentie