De ingang van de Bonifatiuskapel

Vanuit het museum zijn we naar de Bonifatiuskapel gereden, dit is een rooms-katholieke bedevaartskapel en er omheen is een
parkje aangelegd, hierin staan 14 kruiswegstaties van de beeldend kunstenaar Jac Maris. Het was heerlijk weer en ook hier was
het zo stil dat we daar met z’n drieën waren, wat een rust, alleen het ruisen van de bomen en de vogels die zacht aan het zingen
waren. Geloven of niet maakt totaal niets uit, we werden er zelf rustig en stil van en het was heerlijk om daar te zijn.

Het glas in lood raam bij de ingang.

De kapel is een ontwerp van Hendrik Willem Valk, en werd gebouwd in 1934, op de fundamenten van een niet voltooid ontwerp
van Valks leermeester Wolter te Riele. De eerste steen werd gelegd op 5 juni 1934 (Bonifatiusdag), en twee maanden later, op
6 augustus kon de kerk al worden ingewijd, ik neem aan dat er nadien nog wel flink wat aan gewerkt zal zijn, want twee maanden
is wel heel erg kort voor dit prachtige gebouw, met kapellen en gangen met bogen in de stijl van de Romaanse
architectuur, wat een heel oude aanblik geeft.

De bedevaartskerk is ingericht als een Romeins amfitheater, waarvan op de foto een gedeelte. De meer dan 1.600 zitplaatsen
zijn in een halfrond gesitueerd, en het altaar en de zitplaatsen zijn overdekt. Om de bezoekers de verbondenheid met de natuur
te laten ervaren is tussen de zitplaatsen en het altaar een onoverdekte, zogenaamde “Lichthof” en bovenlangs de zitplaatsen
bevindt zich een processiegang, waarlangs de geschiedenis van Bonifatius wordt weergegeven.

Het altaar, daar achter kunnen kaarsen worden gebrand, en zowel Geert als Richard hebben een kaars opgestoken voor iedereen
die zij lief hebben, niet uit puur geloof, maar echt uit het hart, en daar gaat het ook om.

In het park staat het beeld van Bonifatius, het is vervaardigd uit Franse kalksteen en is gemaakt door Gerrit Bolhuis, op 5 juni
1962 is het beeld onthuld door prinses Beatrix. Op de vier kanten van de sokkel staat in het Latijns de volgende tekst, die ik voor
het gemak maar even vertaal – Hier werd Bonifatius het levenslicht ontnomen. 754. Hier ging voor Friesland het licht van het
evangelie op. In Crediton in Engeland geboren; Bonifatius, in Dokkum in Friesland overleden; in Fulda in Duitsland begraven.

Volgens de overlevering probeerde Bonifatius aan een zwaardslag te ontkomen door een boek boven zijn hoofd te houden en op
veel afbeeldingen staat hij dan ook met een boek met een zwaard er doorheen.

Ook staat er in het parkje een bronzen beeld van Titus (Anno Sjoerd) Brandsma, Nederlandse karmelietenpater, hoogleraar,
publicist en in W.O.II verzette hij zich tegen de Duitse bezetters. Geboren te Ugoklooster bij Bolsward op 23 februari 1881 en
overleden in concentratiekamp Dachau op 26 juli 1942. In opdracht van het bisdom Groningen maakte kunstenares Natasja
Bennink in 2004 dit beeld.

Het was goed rusten bij de heilige bron, daarover bestaan veel verhalen, maar die verwijs ik naar de sagen, mythen en legenden.
Volgens de gemeente Dongeradeel komen er elk jaar tussen de 25.000 en 40.000 pelgrims naar het processiepark en de kapel.

WIE WAS BONIFATIUS:

Op school leerden we allemaal jaartallen en één daarvan was; 5 juni 754, Bonifatius bij Dokkum vermoord. Toch een fout, in Crediton
(nabij Exeter in Zuidwest-Engeland) werd bij een adelijke familie een zoontje geboren, hij kreeg de naam Wynfreth, maar het is niet
zeker dat hij in 672 is geboren, het kan ook 675 zijn geweest. In allerlei geschriften wordt hij Winfried genoemd, en daar hou ik het
maar bij. Op 7-jarige leeftijd besloot Winfried, tegen de wil van zijn vader, in te treden in een klooster. Toen zijn vader ernstig ziek
werd en bijna overleed, zag hij het als een teken en Winfried kreeg toestemming. Eigenlijk beginnen de sagen, mythen en legenden
dus al bij zijn geboorte, drie jaar scheelt een stuk. In 716 verliet Winfried Engeland om een eerste missie-expeditie naar Friesland te
ondernemen. Het werd een mislukking, De Friezen, die hun eigen goden, waaronder Donar en Wodan aanbaden, moesten niets hebben
van een andere god en ook de koning van Friesland Radboud of Radbod (Fries: Redbad) was het christendom vijandig gezind. Er werden
maar weinig zieltjes gewonnen en Winfried vertrok uiteraard zeer teleurgesteld. Een andere missionaris, Wulfram was het bijna gelukt
koning Radboud te dopen, maar toen de koning al met één been in het doopvont stond, vroeg hij waar dan zijn familie en zijn helden
waren, dat wist Wulfram niet en Radboud die dacht dat ze dan in de hel waren, hield het voor gezien, hij ging liever naar zijn voorouders.
Deze legende werd later toegeschreven aan Bonifatius.

Schilderij van Bonifatius van Alfred Rethel (Foto van internet)

In 718  of 719 vertrok Winfried naar Rome om met paus Gregorius II te spreken over zijn rol in het kersteningsproces. De paus
gaf hem de opdracht om naar het gebied ten oosten van de Rijn te gaan waar de Germanen en Franken woonden. Paus Gregorius
gaf Winfried de naam Bonifatius (Hij die goed doet of Weldoener). In die tijd verbleef Bonifatius veel in de bisdommen in Utrecht
en Antwerpen. Het reizen beviel Bonifatius prima en hij ging in die periode geregeld naar Rome om overleg te plegen met de paus.
Was Bonifatius een man die mensen liefhad, nee, dat was hij niet. Wie zich niet wilde laten bekeren zou het weten ook, volgens
een legende was er bij de Germanen een aan Donar gewijde heilige Eik waar de mensen kwamen om er te bidden, Bonifatius wilde
bewijzen dat het geen kwaad kon en zou eigenhandig de heilige eik hebben omgehakt, dit was in de Duitse plaats Fitzlar, waar
Bonifatius later een klooster stichtte. Als de legende waarheid bevat, is de boom omgehakt door zijn volgelingen, waaronder
wapenknechten die mee gingen voor zijn veiligheid.

Schilderij uit 1737, waarop te zien is dat de heilige eik wordt omgehakt. Foto van internet.

Bonifatius, die het reizen nooit moe werd, deed dit tot aan zijn dood. De paus had hem in 722 benoemd tot bisschop-missionaris
een speciale functie, zodat hij kon blijven reizen. Bonifatius zal tegen of over de 80 jaar zijn geweest toen hij alsnog vanuit Utrecht
nog een keer wilde proberen de Friezen te kerstenen. Deze missie werd hem fataal, bij Dokkum kwam het tot een gevecht met een
groep Friezen, hij werd dus niet vermoord, maar kwam om bij de strijd en het was dus doodslag. Volgens de legenden was het een
groep rovers die het voorzien hadden op een rijke buit, maar volgens andere verhalen waren het Friezen die zich hadden bewapend
om het kerstenen tegen te gaan. Bonifatius had 51 mannen bij zich, waaronder goed bewapende lijfwachten, die zich niet zomaar
lieten afslachten, er wordt nergens vermeld hoeveel Friezen er zijn gesneuveld, maar ik neem aan dat het er flink wat zijn geweest.
Het lichaam van Bonifatius werd eerst bijgezet in de Sint-Salvatorkerk in Utrecht, maar op verzoek van aartsbisschop Lullus, werd
hij al snel naar Mainz overgebracht. Uiteindelijk werd Bonifatius begraven in zijn door hem zelf gestichte en geliefde Abdij van
Fulda (Duitsland). Kort na zijn dood werd Bonifatius heilig verklaard. De Franken hebben wraak genomen en ze traden zo hard op
tegen de Friezen in de Dokkumer omgeving, dat de mensen zich snel lieten dopen, behalve de Friezen in het noordoosten, die werden
pas in de 8e en  9e eeuw gekerstend. Dorst gekregen van het lezen, of zelfs niet eens gelezen? Vooruit dan maar een toost op
Dokkum en Bonifatius, die overigens zelf een hekel had aan drank.

En voor wie geen bier lust, is er nog wel wat anders.

Advertentie

Morgen is het is goede Vrijdag, en nu is het Witte Donderdag de 13e, vanavond wordt in Leeuwarden “The Passion” opgevoerd, het
verhaal over het lijden, sterven en opstaan van Jezus. Het is de zevende editie van dit verhaal, maar door alle ellende
aangericht door IS e.a. Christenhaters wordt Leeuwarden afgezet met blokken beton en vrachtwagens. Treurig dat het
zo moet, maar met Londen en Stockholm nog vers in het geheugen is voorkomen beter dan genezen. De lente laat zoals
alle jaren zich niet tegenhouden door wat dan ook, en overal zien we de bloemen, het frisse jonge groen en de bloesem
verschijnen. Het weer laat nog even te wensen over na een paar prachtige dagen, maar dat gaat goed komen, ik ben
blij dat de winter voorbij is, en ik ben niet de enige, ook mijn kleine woefje heeft zowat een winterslaap gehouden.

De eerste lente bloemen kreeg ik en heb er mijzelf op getrakteerd, je moet toch wat als het nog zo kaal is buiten.

Tulp – Tulipa. De eerste tulpen werden ontdekt in Turkije en in 1562 kwam de eerste grote lading tulpenbollen aan in
Antwerpen en dat betekende het begin van de Europese tulpenteelt. Ergo, tulpen komen niet uit Amsterdam

De Narcissus Bridal Crown stond hier in een potje en verspreide een heerlijke geur.

Ook deze tulpen stonden in een vaas, maar toen werd het tijd om naar buiten te gaan en te kijken of er al wat bloeide.

Deze krokusjes waren de eerste lentebodes in mijn postzegeltuintje, en wat was ik blij dat ik ze zag.

Inmiddels bloeiden de sneeuwklokjes (Galanthus nivalis) ook al overal en doorstonden de koude wind, hagel en veel
regen met veel moed, wat vertrouwen gaf voor de lente.

Daarna ging het snel en inmiddels bloeien de Vergeet-mij-nietjes )Myosotis) overal en niet alleen in de tuintjes, maar zelfs
tussen de tegels, waar ik ze mooi laat staan.

Blauwe druifjes (Muscari) wie kent ze niet, bloeien nu volop.

Een bloemtrosje van de Ribes (Ribes nigrum)

De wasachtige bloem van de Sneeuwbal (Viburnum) geurt heerlijk.

Tijdens een korte wandeling zag ik de Leucothoe fontanesiana, en ben daar een poosje blijven kijken, wat is het een
prachtige struik met al die kleine zilveren klokjes.

Zoals hierboven al staat heeft de Narcis zijn naam niet zomaar gekregen, daar is een mythe over, Ovidius een poëet van
voor onze jaartelling heeft deze geschreven, het is een lang verhaal, dus kort ik het in. Narcissus was een heel knappe
jongeman die eigenlijk alleen leefde voor de jacht. Heel veel meisjes en vrouwen werden verliefd op hem, maar hij moest
er niets van weten en wees iedereen af. De mooie nimf Echo zag Narcissus en werd heel erg verliefd op hem en ze volgde
hem waar hij ook maar heen ging. Echo had een straf gekregen en kon zelf niets vertellen, alleen maar napraten wat
anderen zeiden. Narcissus merkte haar op en riep “Is daar iemand aanwezig?” het antwoord van Echo was zijn laatste woord
en ze riep “Aanwezig” Na nog een paar vragen en antwoorden joeg Narcissus haar weg. Echo schaamde zich en vertrok, ze
leefde vanaf toen in grotten en geleidelijk vervaagde haar fysieke vorm, maar haar stem bleef over, op sommige plaatsen
laat ze als wij hard roepen haar stem horen.

Echo en Narcissus, een schilderij van John William Waterhouse (foto van internet)

Met Narcissus liep het ook slecht af, nadat hij een maagd op een wrede manier had afgewezen, vroeg die in een gebed
aan de goden hem ook te laten voelen wat het was om iemand lief te hebben en afgewezen te worden. Een wraakgodin
of zoals andere bronnen vermelden Aphrodite zelf verhoorde haar gebed. Narcissus kwam bij een heilig vijver met
kristalhelder water, hij boog zich voorover om wat te drinken en zag zijn eigen spiegeling, hij werd meteen verliefd
en bleef kijken naar wat hij dacht een mooie geest uit de vijver was. Telkens als hij zijn hand in het water stak verdween
de spiegeling, hij probeerde er mee te spreken, maar een antwoord kwam er niet. Eten en drinken deed hij niet meer
hij verloor zijn kleur, levenskracht en zijn schoonheid. Narcissus kwijnde weg en stierf. De nimfen die om hem rouwden
bereidden zijn lijkverbranding voor, maar zijn lichaam was verdwenen. Er wordt geschreven dat Aphrodite zelf medelijden
had gekregen (er bestaan ook andere versies) waar Narcissus was overleden stond een bloem, geel van binnen en
omringd door witte blaadjes, zo leeft de naam van Narcissus voort in de naam van de bloem, maar ook in het woord
narcist, of narcisme, een narcist is vervuld van eigenliefde of heeft een ziekelijke interesse voor zichzelf.

Echo laat nog steeds haar stem horen, en heeft altijd het laatste woord, en wij kunnen genieten van de schoonheid
van de narcissen.  

Dinsdagmiddag 9 juni 2015.
Als verlaat maar origineel verjaarscadeau kwam Jantsje mij ophalen om samen een middagje op stap te gaan, ze is een oprecht
natuurliefhebster dus heb ik het maar aan haar overgelaten waar de rit naar toe zou gaan, en daar heb ik geen spijt van gekregen.
Wat is het Lauwersmeergebied toch ontzettend mooi, en wat is er nog een wereld zonder drukte maar met water, wolken, groen
en weidse uitzichten. We zijn naar Ezumakeeg gereden, een wereldberoemd vogel natuurgebied, jammer genoeg totaal geen
vogel gezien, het was dan ook behoorlijk koud voor het jaar met een straffe noordoosten wind, In dit gebied zijn vaak zeearenden,
zilverreigers, veel soorten ganzen en andere vogels te spotten en veel mensen zitten dan ook meestal gewapend met een verre-
kijker te wachten op wat er allemaal langs zal komen. Daar was het nu te koud voor, en zelfs de zwanen hadden maar een luw
plekje opgezocht, zodat de kinderen het niet echt koud zouden krijgen.

“En daar ligt Esonstad”, zei Jantsje, nu had ik van Esonstad nog nooit gehoord, laat staan gezien,  daar gingen dus we een
kijkje nemen. Esonstad ligt aan de zuidzijde van Oostmahorn  (in het Fries noemen ze het daar De Skâns). Even de auto
parkeren, een stukje lopen en ja hoor een schattig historisch stadje lag voor ons.

Heel vreemd, maar er was totaal geen mens te zien, nu had dat aan het weer toegeschreven kunnen worden, maar helemaal
niemand? Jantsje hielp me uit de droom, het is helemaal geen echt stadje, maar een vakantiepark dat bestaat uit een bungalow
park met rondom een kunstmatig meer en het is tussen 2004 en 2007 gebouwd. De naam is ontleend aan een Nederzetting
met de naam Ezonstad, die in de vroege middeleeuwen op ongeveer dezelfde plaats zou hebben gelegen en die de Friezen tegen
de Noormannen moest beschermen. Het bestaan van deze nederzetting is overigens nooit aangetoond.

Het stadhuis van Esonstad ziet er mooi uit, maar is in werkelijkheid een restaurant. Volgens de verhalen die over dit stadje
worden verteld, zou de stad omstreeks 341 zijn gebouwd door Odibald, de zesde hertog van de Friezen. In 808 werd Ezonstad
door de Noormannen bijna geheel geplunderd en afgebrand, maar met hulp van het rijke Stavoren werd de stad weer snel
herbouwd. In 958 noemden men Ezonstad nog een machtige stad, waardoor de stad in verval is geraakt is helaas ook al niet
bekend. Wel bevond zich daar een kasteel dat in 1422 door de Vetkopers werd gesloopt. De Vetkopers waren een partij in
Friesland en Groningen in de 14de en 15de eeuw, die in verband wordt gebracht met de kloosterorde van de norbertijnen, die
vetweiders (slachtveefokkers) zouden zijn geweest. In 1394 is voor het eerst sprake van de “Vette Partij”. Een Nederlandse
historicus en publicist, Wiebe Jannes Formsma heeft betoogd dat Ezonstad niet heeft bestaan, het zou zijn ontsproten in de
hoofden van 16e-eeuwse Friese geschiedschrijvers. Maar ach het is een mooie legende, die dus heden ten dage nog steeds
stand houdt en een mooi alhoewel spookachtig stadje is geworden.

Zelfs de poortwachters hebben hun post verlaten.

 

Vanuit Esonstad wordt nog wel een veerdienst naar Schiermonnikoog onderhouden, en het is te hopen dat er in het hoog-
seizoen toch huisjes worden verhuurd, zodat het stadje iets van de oude glorie terug zal krijgen.

Donkere wolken trekken samen, uitzicht op de dijk vanaf Esonstad.

Tijd om verder te gaan, en even van het uitzicht te genieten.

Uitzicht bij Lauwersoog.

Bij restaurant “Waddengenot aan Zee” hebben we gezellig een poosje gezeten met iets om de inwendige mens te versterken.
Het werd toch al kouder en dan is het binnen toch wel prettig en zeker met zo’n mooi uitzicht. Weer buiten gekomen moest
ik toch echt even de trouwe Cleveringsluizen op de foto zetten.

De R.J. Cleveringsluizen, die voor 2 oktober 2007 nog de Lauwerssluizen werden genoemd, zijn spuisluizen ten westen
van Lauwersoog. Het spuisluizencomplex bestaat uit drie bouwwerken, met elk vier spuikanalen, waarvan er twee op het
grondgebied van Friesland staan en de andere zich in de provincie Groningen bevindt.

Na het afsluiten van de Lauwerszee in 1969 ontstond het Lauwersmeer. De uitwateringssluizen zorgen ervoor dat het
water van de Friese boezem en de Electraboezem  op de Waddenzee wordt geloosd, dit geschiedt als het eb is. De
schutsluis bevindt zich in Lauwersoog. Al met al was het een heerlijke middag, en uitgewaaid waren we zeker!