EL LABERINTO DEL FAUNO – PAN’S LABYRINTH (2006)
De Mexicaanse regisseur Guillermo del Toro werd in 1964 geboren in Guadlacatal in Mexico. In 1993 maakte Del Toro zijn speelfilmdebuut met de low-budget horrorfilm "Cronos" del Toro is vooral bekend geraakt door zijn films als o.a. Blade 2 en Hellboy I en II. Wie denkt dat Pan’s Labyrinth alleen al door de naam een sprookjesfilm is, komt al snel tot de ontdekking dat deze film dat niet écht is, als de film toch bekeken wordt als sprookje dan nog is het een gruwelijk sprookje en niet bepaald geschikt voor jonge kinderen. Zelf vind ik het een prachtige film zeker wat opnamen, de magische wezens, de soundtrack en de acteurs en actrices betreft, de kleine Ivana Baquero als Ofelia is geweldig, Maribel Verdú als Mercedes, een soort dienstmeisje van Vidal acteert ook héél goed, Sergi López zet als Vidal een prima extreem wrede en sadistische kapitein van het Spaanse leger neer, de rol van Ariadna Gil als de vrouw van de kapitein Carmen Vidal acteert aardig, maar haar rol is dan ook niet van zo’n grote betekenis wat overigens wel jammer is omdat ze als moeder van Ofelia voor het meisje toch erg belangrijk is. Alex Angulo als dokter Ferreiro is goed en ook diverse bijrollen worden goed vertolkt, de faun en de Pale Man worden vertolkt door Doug Jones, een film waarin fantasie en werkelijkheid prachtig in elkaar overvloeien en waarin regisseur del Toro zijn fascinatie voor sprookjes naar harte heeft kunnen uitleven.
Er is al heel veel over deze film geschreven zowel positief als negatief maar dit is mijn visie, de film zoals ik die heb beleefd en heb gezien en het is in ieder geval een bijzondere ervaring geweest, schokkend wat de werkelijkheid betreft, maar ook wat Ofelia in haar fantasie beleeft is af en toe schokkend en beangstigend, het kind heeft al te veel gezien en meegemaakt om van haar eigen geschapen wereldje een mooie wereld te maken, ook hier is het vaak een inktzwart beleven waarin Ofelia zich moet handhaven. Ze ondergaat haar fantasie beproevingen vrij onverschrokken en soms gelaten, maar haar hoorbare versnelde ademhaling zijn haar angsten toch mee te beleven. Pan’s Labyrinth is indringend, duister én indrukwekkend. Iedereen die niet al te nauw kijkt, zal mits ze zich kunnen inleven in de fantasiewereld gekoppeld aan de werkelijkheid genieten van alles wat deze film heeft te bieden en zal een aantal malen bijna de handen voor de ogen doen om de naarste zaken niet te zien.
De film begint met een proloog waarin het sprookje wordt verteld van prinses Moanna, dochter van de koning van de onderwereld, die aan haar bewakers ontsnapt en naar het aardoppervlak gaat waar de zon haar herinneringen laat verdwijnen, zodat ze uiteindelijk als gewoon mens zal sterven. Haar vader de koning gelooft echter dat zijn dochter ooit weer terug zal komen in de gedaante van een ander en wacht in de onderwereld op haar. Terwijl het sprookje wordt verteld zien we het lichaam van Ofelia liggen en horen we prachtige muziek.
Het eigenlijke verhaal begint in het Spanje uit 1944 aan het eind van de burgeroorlog, Carmen Vidal is ontboden door haar tweede echtgenoot, ze is zwaar zwanger en ziek en haar dochtertje van een jaar of elf moet mee naar haar stiefvader die ze niet mag en niet wil erkennen als haar vader, haar eigen vader is tijdens de oorlog omgekomen en ook Vidal heeft niet veel op met zijn stiefdochter. Ofelia heeft haar grote schat een stapel sprookjesboeken gebonden in een leren riem bij zich en laat zich daar niet van scheiden, sprookjes zijn haar manier om aan de werkelijkheid te ontsnappen. Onderweg naar het kampement wordt Carmen zo naar dat ze de auto even laat stoppen om bij te komen, Ofelia loopt een eindje het bos in en vindt een vreemde steen waarop een afbeelding staat. Als ze even later een heel oud beeld ziet, ontdekt ze dat de gevonden steen precies past in het gat waar het oog van het beeld uit is. Ofelia zet de steen in de holte zodat het beeld weer compleet is en dan komt er een enorm insect, die wel wat heeft van een sprinkhaan en die probeert door om Ofelia heen te zweven en geluiden te maken contact met het meisje te krijgen, als het gezelschap verder reist volgt het insect de auto. Ofelia vertelt haar moeder dat ze een fee heeft gezien, maar Carmen is niet erg gesteld op de fantasie van haar dochtertje en zegt haar dat feeën en sprookjes niet echt zijn. Bij kapitein Vidal aangekomen is het weerzien zowel tussen de echtelieden als tussen Vidal en Ofelia erg koel en Vidal laat zijn gevoelens voor het meisje duidelijk merken. Hij geeft Mercedes opdracht dokter Ferreiro te roepen om zijn vrouw te helpen. Het welzijn van zijn ongeboren zoon gaat hem voor alles. Vidal en zijn legertje zijn bezig voor Francisco Franco de laatste partizanen op te sporen en uit te roeien en terwijl Ofelia een ontmoeting heeft met een faun die haar drie gevaarlijke opdrachten geeft waarin ze moet bewijzen dat ze niet sterfelijk is geworden, gaat de strijd tussen de soldaten en de partizanen door. De kleine Ofelia heeft een oprechte sympathie opgevat voor Mercedes en die gevoelens zijn wederzijds, de broer van Mercedes, Pedro (Roger Casamajor) is bij de partizanen en als Ofelia dat merkt zal ze alles doen om te verhinderen dat Mercedes pijn of verdriet krijgt. De eerste opdracht van Ofelia die ze van de faun heeft gekregen slaagt, maar de tweede mislukt omdat ze iets doet wat haar ten strengste is verboden, de faun stuurt haar weg, maar later krijgt ze een tweede kans
om het goed te maken en zo betreedt Ofelia telkens weer de magische wereld waar niets onmogelijk is, maar waar ook telkens de gevaren op de loer liggen net als in de werkelijkheid.
In Pan’s Labyrinth staat Ofelia centraal in de film zowel als hoofdfiguur als voor het goede, ze wil zo graag dat alles goed komt net zoals meestal aan het einde van haar geliefde sprookjes, maar moet daarvoor ontsnappen aan de realiteit, kapitein Vidal staat als symbool voor al het kwade van het fascisme waarbij onder het regime van Franco zoveel martelingen en ellende is geweest en toch haat Vidal zichzelf net zo als hij de partizanen haat, zijn vader was een beroemd legeraanvoerder die de dood heeft gevonden en Vidal spiegelt zich aan hem terwijl hij vol verlangen is om de in zijn ogen heldendaden over te dragen aan zijn nu nog ongeboren zoon. Dokter Ferreiro doet wat hij kan en kijkt niet of het vriend of vijand is hij doet zijn werk als dokter, Carmen is het slachtoffer die staat voor de vele slachtoffers, terwijl Mercedes het goede wil, maar soms laf is en plotseling heel moedig kan zijn zoals zoveel mensen in een moeilijke en gevaarlijke tijd. Een film over mensen en magie en de drie oscars en drie nominaties die Pan’s Labyrinth heeft gekregen zijn m.i. volkomen verdiend.
Een quote die mij nogal raakte op het moment in de film dat dokter Ferreiro het zei is: Kapitein Vidal: You could have obeyed me! Dokter Ferreiro: But captain, to obey – just like that – for obedience’s sake… That’s something only people like you do.